Niektórzy nazywają go cyklem biologicznym, procesem nitryfikacji, lub nawet nowym zespołem zbiornika. Wszyscy jednak odnoszą się do tego samego cyklu – Cyklu azotowego. Cyklu który polega na stworzeniu korzystnych bakterii w akwarium oraz w mediach filtracyjnych, które pomogą w przemianie amoniaku w azotyny, a następnie przekształci azotyny w azotanów.
Proces ten może trwać od 2 tygodni do 2 miesięcy lub w skrajnych przypadkach dłużej. Istotne jest dla wszystkich, którzy planują rozpocząć swoją przygodę z akwarium aby zrozumieli ten proces. Poznanie tego procesu pomoże odnieść sukces w utrzymaniu ryb i powinno zdecydowanie zwiększyć szanse na utrzymanie ryb w dobrej kondycji a nawet i przy życiu. Najlepszym sposobem monitorowania obiegu azotu jest zakup testów, przy pomocą których zmierzymy wartości amoniaku, azotynów, azotanów i pH.
Po zalaniu akwarium w/w parametry wody sprawdzamy minimalnie co dwa dni, notujemy wartości i porównujemy czy poziom amoniaku wzrasta. Kilka tygodni później wartość azotynów powinna zacząć rosnąć, a wtedy spada poziom amoniaku. W końcu, po kilka tygodniach powinno się zauważyć wzrost poziomu azotanów i spadek poziomu azotynów. Kiedy testy już nie wykrywają amoniaku lub azotynów, ale widzimy wzrost azotanów można przyjąć, że akwarium jest na tyle bezpieczne aby wpuścić ryby.


Etapy azotu

Etap 1

Amoniak jest wprowadzany do akwarium przez odchody ryb i odpadów niezjedzonego pokarmu. Odchody i nadmiar żywności dzielą się na zjonizowane amony (NH4) lub niezjonizowany amoniak (NH3). Amony nie są szkodliwe dla ryb tak jak amoniak. Czy w zbiorniku powstają amony lub amoniak zależy od pH wody. Jeżeli pH wynosi poniżej 7, utworzą się amony. Jeśli jednak pH wynosi powyżej 7 to utworzy się amoniak.

Etap 2

Wkrótce bakterie zwane Nitrosomonas utworzą się w takiej ilości aby były w stanie utleniać amoniak w zbiorniku, co w późniejszym okresie doprowadzi do wyeliminowania go z wody. Produktem ubocznym utleniania amoniaku są azotyny. Jednak gdy pozbędziemy się amoniaku w zbiorniku, pojawią się nam inne toksyny - azotyny. Azotyny są równie toksyczne dla ryb jak amoniak. Jeśli mamy zestaw testowy, to należy sprawdzić ilość azotynów e pod koniec pierwszego i drugiego tygodnia.

Etap 3

Bakterie zwane Nitrobacter przemienią azotyny w azotany. Azotany nie są tak szkodliwe dla ryb jak amoniak czy azotyny. Lecz są szkodliwe w nadmiernych ilościach. Najszybszym sposobem, aby pozbyć się z akwarium azotanów jest wykonanie częściowej wymiany wody . Gdy akwarium stoi już jakiś czas zalane musimy koniecznie monitorować poziom azotanów i dokonywać częściowej wymiany wody w razie potrzeby. Istnieją również inne metody kontroli azotanów w akwariach oprócz podmiany wody. W akwarium słodkowodnym dajemy dużo roślin szybkorosnących które będą wchłaniać niektóre z azotanów.

Pierwsze kroki Cykl azotowy

Istnieją dwa sposoby, aby rozpocząć cykl azotowy w akwarium - z rybami lub bez ryb.

Cykl azotowy z rybą

Proces ten nie jest najlepszym sposobem, aby rozpocząć cykl, ponieważ ryby są narażone na amoniak i azotyny. Wiele ryb nie może i nie będzie się dobrze czuło w takiej wodzie, grozi to nawet zdychaniem słabszych gatunków. Niektóre gatunki jednak są silniejsze od innych i są w stanie tolerować cykl azotowy. W akwariach słodkowodnych taką ryba może być np. danio pręgowany. Jest bardzo wytrzymałym gatunkiem.

Cykl azotowy bez ryb

Istnieje kilka różnych sposobów, aby wywołać ten proces.

Wariant 1:

Możemy skorzystać z pokarmu dla ryb. Wsypujemy kilka płatków pokarmy raz na 12 godzin. Ponieważ żywność rozkłada się to rozkład ten będzie uwalniał amoniak.
Tak podajemy pokarm aż do momentu zakończenia cyklu.

Wariant 2:

Możemy użyć małego kawałka surowej ryby lub surowej krewetki. Do akwarium wrzucamy kawałek ryby lub krewetki i po kilku godzinach zacznie nam się uwalniać podczas rozkładu amoniak w wodzie.

Wariant 3:

W tym celu musimy użyć 100% czysty amoniak.
Korzystając z kroplomierza, dodajemy 5 kropli amoniaku na 10 litrów wody w akwarium. Jeśli po dodani amoniaku do wody testy nam pokazują poziom amoniaku na 0 to musimy dodać tyle czystego amoniaku tak aby testy wskazywały na obecność go w wodzie. Śledzimy o ile spada nam poziom amoniaku na dobę i w ten sposób wiemy o ile go uzupełniać. Czysty amoniak podajemy aż do momentu gdy testy zaczną nam wskazywać azotynów. Kiedy testy wykrywają azotyny należy dawkę zmniejszyć do 3 kropel amoniaku na 10 litrów wody w akwarium. Kontynuujemy ten proces codziennie do momentu gdy testy wykażą nam azotanu. Wtedy podmieniamy 30% wody i akwarium jest gotowe.

Wariant 4:

Użyj żwiru, wody z innego akwa lub wody ze starego funkcjonującego filtra.
Jest to najlepszy i najszybszy sposób, aby wzbudzić i szybko przejść cykl azotowy. Będzie to materiał siewny zbiornika wszystkich niezbędnych bakterii cyklu azotowego. Codziennie podajemy do zbiornika kilka płatków pokarmu. Sprawdzamy poziomy związków i gdy stwierdzamy zanik amoniaku i azotynów a testy wykażą azotany w naszej wodzie robimy podmianę 30% i spokojnie możemy wpuszczać ryby. Istnieją jednak pewne wady tej metody. Musimy się dowiedzieć od osoby od której będziemy brali starą wodę czy w ostatnim okresie nie leczyła swoich ryb lekarstwami zawierającymi np. miedź. Miedź jest szkodliwym pierwiastkiem i możemy niepotrzebnie narazić się na straty np. zakładając krewetkarium.

Wariant 5:

Często polecanym szczególnie dla mniej zaawansowanych akwarystów jest użycie tzw biostarterów. Jest to nic innego jak szczepy bakterii które podajemy w różnej postaci do filtra, podłoża lub bezpośrednio do słupa wody. Producenci zazwyczaj podają na nich iż można wpuszczać ryby już po 24h od podania preparatu lecz musimy wziąć jednak na to dużą przymiarkę. Dobrym sposobem jest kontrolowanie poziomu szkodliwych substancji przez kilka kolejnych dni. Jeśli testy nie wykażą żadnych niepokojących objawów, robimy 30% podmianę wody i wpuszczamy ryby.


Cykl azotowy w akwarium: 1 - pokarm, 2 - wydalanie amoniaku, 3- bakterie Nitrosomonas, 4 - bakterie Nitrosospira, 5 - wymiana wody, 6 - światło, 7 - procesy gnilne, 8 - tlen, 9 - dwutlenek węgla

Źródłem azotu dla akwariów jest w zasadzie wyłącznie pokarm (1) dla ryb i innych zwierząt tworzących jego faunę. W ramach swojego metabolizmu ryby wydalają do wody amoniak, a dokładniej jony amonowe, które zwiększają pH wody (2). Drugim źródłem amoniaku są gnijące szczątki na ściankach i dnie akwarium (7).
Wydalane jony amonowe są przekształcane w jony azotynowe i azotanowe przez bakterie z rodzaju Nitrosomonas (3) i Nitrosospira (4). Azotany, a zwłaszcza azotyny są dla żyjących w akwarium organizmów jeszcze bardziej zabójcze od amoniaku. Za dopuszczalne stężenie azotynów przyjmuje się 0,5 mg/l, a azotanów 50 mg/l. Jony te są jednak łatwo absorbowane przez rośliny wodne, dla których stanowią rodzaj naturalnego nawozu. Oprócz tego rośliny absorbują dwutlenek węgla (9) i wydalają tlen (8) potrzebny do życia wszystkim organizmom, co jednak nie jest częścią cyklu azotowego.
*Zdjęcie oraz opis zapożyczony z sieci.

Artykuł autorstwa LESZKO na potrzeby APISTO.PL.

Wszelkie kopiowanie po części lub w całości bez zgody autora zabronione